Chứng khoán được biết là con đường đầu tư giúp thu về nhiều lợi nhuận nhưng đi kèm là tính rủi ro cao. Để hiểu rõ hơn về chứng khoán là gì và các vấn đề liên quan. Mời bạn đọc theo dõi bài viết sau đây của archimac.org nhé!
I. Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là tài sản chứng minh chủ sở hữu có quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản hoặc vốn của công ty, tổ chức đã phát hành chứng khoán đó. Chứng khoán có thể được mua bán trên thị trường. Các công ty phát hành chứng khoán để huy động vốn từ thị trường. Nhà đầu tư sẽ đổ tiền vào chứng khoán và trở thành chủ sở hữu một phần tài sản/ vốn của doanh nghiệp phát hành.
Đặc điểm của chứng khoán:
- Chứng khoán là tài sản có tính thanh khoản, có thể tự do mua bán trên các sở giao dịch.
- Chứng khoán có mức độ rủi ro cao và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khiến giá cả tăng hoặc giảm, ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà đầu tư.
- Chứng khoán sinh lời, tạo ra thu nhập từ quá trình sử dụng vốn cho các hoạt động phát triển kinh tế, tạo ra các dòng lãi.
- Hoạt động kinh doanh phát triển khiến giá cổ phiếu tăng, đồng thời đơn vị sẽ chia cổ tức cho nhà đầu tư.
II. Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán là nơi tiến hành mọi hoạt động mua bán chứng khoán. Giao dịch hối đoái thay đổi chủ sở hữu chứng khoán trên thị trường. Việc mua bán chứng khoán trên thị trường được thực hiện thông qua các công ty môi giới chứng khoán, tức là các sàn giao dịch. Công ty chứng khoán và sàn giao dịch điện tử.
Cơ cấu tổ chức của thị trường chứng khoán sẽ bao gồm:
- Bên bán: Chủ yếu là các công ty niêm yết, phát hành chứng khoán ra công chúng.
- Bên mua: Chủ yếu là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, cá nhân hoặc tổ chức, doanh nghiệp.
- Nơi cổ phiếu được niêm yết và hiển thị: nơi cung cấp thông tin, được đại diện bởi sở giao dịch chứng khoán với tư cách là người sở hữu giá của chứng khoán.
- Cơ quan quản lý: Tại Việt Nam, cơ quan quản lý hàng đầu là Ủy ban Chứng khoán Quốc gia.
- Nhà cung cấp dịch vụ: Cụ thể, đây là một công ty chứng khoán hoạt động như một nhà môi giới. Công ty chứng khoán là các tổ chức tài chính trên thị trường tư vấn tài chính và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho người mua và người bán.
III. Các loại chứng khoán hiện có trên thị trường
1. Cổ phiếu
Cổ phiếu là chứng khoán vốn chứng minh quyền sở hữu một phần tài sản của doanh nghiệp và được phát hành cho các nhà đầu tư, người mua cổ phần là cổ đông. Cổ phiếu là loại chứng khoán có tính thanh khoản cao nhất.
Có hai loại cổ phiếu chính:
- Cổ phiếu phổ thông: cổ phiếu xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư/ cổ đông đối với công ty. Cổ phiếu phổ thông được đặc trưng bởi quyền kiểm soát và quản lý các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu công ty phá sản, các cổ đông sẽ phân phối số tiền còn lại sau khi trả nợ và cổ phiếu ưu đãi.
- Cổ phiếu ưu đãi: Là cổ phiếu trong đó cổ tức cố định ở một số lượng nhất định hoặc được phân phối theo tỷ lệ phần trăm cố định của mệnh giá cổ phiếu. Lợi thế của cổ phiếu ưu đãi sẽ được thanh toán trước cổ phiếu phổ thông, tuy nhiên, cổ phiếu ưu đãi không có quyền biểu quyết và quyền kiểm soát.
Tại Việt Nam, mệnh giá cổ phiếu tại thời điểm phát hành là 10.000 đồng. Tuy nhiên, giá thị trường của nó có thể cao hơn. Có nghĩa là, giá trị thực của chứng khoán đó chịu ảnh hưởng trực tiếp của thị trường.
2. Trái phiếu
Trái phiếu là chứng khoán nợ do các tập đoàn hoặc chính phủ phát hành. Người phát hành có trách nhiệm trả lãi và gốc cho người sở hữu khi đáo hạn. Điều này có nghĩa là nó xác nhận rằng doanh nghiệp đã vay một số tiền từ các nhà đầu tư và trái phiếu là bằng chứng cho điều đó. Doanh nghiệp có nghĩa vụ trả lãi cho chủ sở hữu theo kỳ hạn của từng trái phiếu, khoản này phải trả khi đáo hạn.
Hiện nay, trái phiếu có thể được phân loại theo các cách sau:
- Người phát hành: Trái phiếu doanh nghiệp, Trái phiếu địa phương và Trái phiếu Chính phủ.
- Trái phiếu chuyển đổi: Trái phiếu không chuyển đổi và trái phiếu có thể chuyển đổi.
- Hình thức trả lãi: trái phiếu lãi suất cố định, trái phiếu chiết khấu và trái phiếu thả nổi.
Đối với trái phiếu, thu nhập của chủ sở hữu là cố định trong từng thời kỳ và không phụ thuộc vào hoạt động của doanh nghiệp. Nhưng bạn không có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty và không có quyền biểu quyết. Trái phiếu có thời gian đáo hạn và bạn có thể rút tiền trước hạn bằng cách bán chúng lại cho doanh nghiệp để thu tiền, nhưng điều này có nghĩa là từ chối tính lãi.
3. Chứng chỉ quỹ
Chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán do công ty quản lý quỹ phát hành dùng để xác nhận quyền sở hữu của các nhà đầu tư góp vốn vào quỹ. Nguồn vốn trong quỹ thu hút được sẽ được đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, vàng, bất động sản và các sản phẩm khác… Nhà đầu tư không trực tiếp kiểm soát và tác động đến hoạt động đầu tư của các quỹ vào quỹ. Đơn vị quản lý quỹ có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm sẽ quản lý và sử dụng hợp lý các khoản đầu tư tiền tệ để đạt lợi nhuận tối đa.
4. Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh không có giá trị nội tại và chỉ đại diện cho các cam kết và thỏa thuận giữa các bên về quyền và nghĩa vụ của một tài sản cụ thể tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Đây được coi là công cụ phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra bằng cách xác định giá giao dịch tại thời điểm hiện tại. Do đó, bất kể những thay đổi trong tương lai và tài sản bị ảnh hưởng như thế nào, chủ sở hữu của phái sinh chỉ cần thanh toán theo mức giá đã thỏa thuận trong hợp đồng quá khứ.
Chứng khoán phái sinh chủ yếu được giao dịch trên thị trường phi tập trung. Tất cả các giao dịch được thực hiện thông qua các nhà môi giới. Nếu bạn muốn tham gia vào thị trường này, bạn cần chọn loại phái sinh mà bạn muốn, hiểu sản phẩm mà hợp đồng đang đề cập và dự đoán xu hướng thị trường để thu lợi nhuận từ nó.
IV. Có nên chơi chứng khoán không
1. Lợi ích khi chơi thị trường chứng khoán
Chứng khoán là kênh đầu tư hấp dẫn cho người chơi thu hút dòng tiền nhàn rỗi:
- Khả năng sinh lời cao: Khi hoạt động kinh doanh phát triển, các nhà đầu tư mua cổ phiếu, trái phiếu được hưởng lợi từ sự tăng giá của sản phẩm. Một phần lợi nhuận khác đến từ cổ tức của công ty phát hành. Lãi suất đầu tư cổ phiếu cao hơn lãi suất tiền gửi ngân hàng.
- Chứng khoán có tính thanh khoản cao, chỉ đứng sau tiền mặt: Sàn giao dịch do Ủy ban quản lý chứng khoán Nhà nước quản lý bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.
- Các kênh đầu tư linh hoạt và số tiền đầu tư ban đầu thấp: nhà đầu tư có thể không có nhiều tiền và vài triệu đồng có thể bắt đầu giao dịch và tham gia thị trường để thu về những đồng tiền nhàn rỗi sinh lời. Người chơi có thể lựa chọn nhiều loại chứng khoán để đầu tư, linh hoạt hơn nhiều so với đầu tư vào bất động sản, tiền gửi hoặc ngoại hối.
2. Rủi ro khi chơi chứng khoán
Ngoài lợi nhuận hấp dẫn, tính thanh khoản cao và đầu tư linh hoạt, kinh doanh chứng khoán có một số nhược điểm cần lưu ý:
- Rủi ro về biến động thị trường: Sự biến động của thị trường chứng khoán phụ thuộc vào tình hình chính trị thế giới, lạm phát, chiến tranh, dịch bệnh… điều này sẽ ảnh hưởng đến sự lên xuống của giá chứng khoán và ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của thị trường chứng khoán đối với các nhà đầu tư.
- Rủi ro về thông tin không minh bạch: Thông tin thị trường hỗn loạn, không rõ ràng, ảnh hưởng đến những phán đoán và quyết định của người chơi.
- Rủi ro do môi giới kém cỏi: Nhiều nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm chọn các công ty môi giới lừa đảo, phí giao dịch cao, rút tiền khó khăn, dịch vụ hỗ trợ khách hàng kém.
Nhìn chung, thị trường tài chính không tránh khỏi những rủi ro như biến động thị trường và thông tin không rõ ràng. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kiến thức thị trường, cách chơi, đưa ra chiến lược đúng đắn, lựa chọn công ty môi giới uy tín,… để tham gia giao dịch chứng khoán an toàn.
Nếu bạn là người thích sự an toàn, ngại rủi ro và chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư tài chính thì nên cân nhắc tham gia. Nếu bạn là người ưa mạo hiểm, thích tạo đột phá trong cuộc sống và công việc, nhạy cảm với sự biến động của thị trường, đam mê nghiên cứu và phát triển tiềm năng thì bạn nên bắt đầu đầu tư vào chứng khoán.
Với những thông tin mà chúng tôi chia sẻ ở trên chắc hẳn bạn đọc đã nắm được chứng khoán là gì? Có nên quyết định tham gia chơi thị trường chứng khoán hay không? Cảm ơn bạn đọc đã quan tâm theo dõi bài viết.